Mühasibatlıq sahəsində görkəmli alimlər (Jan Dümarşe)

posted in: muhasibat, Məqalə | 0
birbank biznes

 

Jan Batist Dümarşe (1874-1946) – hamı tərəfindən qəbul edilən və üzərində  üç əşyanın (günəş, tərəzi və Bernulli əyrisi) əks olunduğu və “Elm – vicdan – müstəqillik ” devizi yazılmış məşhur mühasiblər gerbini yaratmış  görkəmli fransız alimidir.

Dümarşenin düşüncəsinə görə uçot hüquqi deyil, sırf iqtisadi doktrinadır, siyasi iqtisadın əks tərəfidir. Uçotu iqtisadi doktrina kimi xarakterizə edən Dümarşe, onu təsərrüfatın bir orqanizm kimi başa düşülməsi ilə izah edir. O, uçotun təkamülünə embrionun inkişafı kimi yanaşırdı; müxtəlif uçot orqanlarının ardıcıl differensiasiyası və funksional fəaliyyəti kimi baxırdı; onun fikrincə mühasib hesabları qurmur, o bunu bir zooloqun bu və ya digər canlını tapması və onu təsvir etməsi kimi görürdü. Bütün bu “canlı orqanizmlər” (hesablar), ibtidai hesablamadan başlamış Kapitalın hesablanmasına qədər hər şey Dümarşe tərəfindən elementar “hüceyrələr” kimi qəbul edilirdi. Bu konsepsiyaya əsasən debet və kreditin əhəmiyyətinə apriori (təcrübədən və təcrübənin nəticəsindən asılı olmayaraq) yanaşmaq lazımdır, çünki onlar həmişə hesabatın konkret xüsusiyyətlərindən bəhrələnərək ortaya çıxır.

Dümarşenin əsas əsərləri bunlardır: “Mühasibat uçotunun pozitiv nəzəriyyəsi” Paris 1914-cü il. Eləcə də “Hesablama ornalogiyası”, “İnteqral hesablama formaları”, “Hesabın valentliyi”, “Hesablamanın məntiqi həcmi”.

 

Print Friendly, PDF & Email