Mühasibin peşə etikası barədə (II hissə)

Oxunma sayı: 164

Mühasibin peşə etikası (II hissə)
I hissəyə nəzər yetirmək üçün keçidə daxil olun

Mühasibin əsas etik prinsipləri

Professional dürüstlük. Peşə fəaliyyətində qeyri-dürüstlük, bir qayda olaraq, qanunvericilik və ya normativ aktları pozmaqla, müəssisənin maraqlarına zidd olaraq şəxsi mənfəət əldə etmək cəhdlərində özünü göstərir. Mühasibat uçotunun təşkili uçot qeydlərinin yerinə yetirilməsinin düzgünlüyünə çoxsəviyyəli nəzarət sisteminin yaradılmasını və mövcudluğunu nəzərdə tutur. Belə bir sistem ideal olaraq, qeyri-dürüstlüyün istənilən bir təzahürünün ifşa edildiyi anlamına gəlməlidir.

Bu, mütəxəssisin dərhal peşəkar diskreditasiyasına, habelə maddi, inzibati və cinayət məsuliyyəti tədbirlərinin tətbiqinə səbəb olur. Obyektivlik təşkilatın işçiləri ilə qarşılıqlı münasibətlərdə mühasib tərəfindən tələb olunur. Obyektivlik prinsipi o deməkdir ki, bütün işçilər üçün onların vəzifə vəziyyətindən, şəxsi münasibətlərindən və adi şəraitdə qərəzli münasibətə səbəb ola biləcək digər amillərdən asılı olmayaraq bərabər şərait yaradılmalıdır.

Prinsipiallıq təşkilatın rəhbərliyi və nəzarət orqanları ilə iş zamanı vacibdir. Qanunvericilik və digər aktların pozulması halında rəhbərin və baş mühasibin demək olar ki, eyni məsuliyyəti elə qanunvericiliklə müəyyən edilir. Lakin mühasibin ixtisas səviyyəsinə olan tələblər belədir ki, son nəticədə onun qarşısında həyata keçirilən əməliyyatların qanunvericiliyin tələblərinə dəqiq uyğunluğunu təmin etmək vəzifəsi durur. Başqa sözlə, rəhbərliyin mövcud qanunvericiliyə zidd olan və ya risk həddi böyük olan əməliyyatı həyata keçirməyə çalışdığı zaman mühasib bunun qarşısını almaq üçün arqumentlər tapmalıdır.

Kommersiya sirrini saxlamaq bacarığı. Qeyd edildiyi kimi, mühasib öz fəaliyyət növünə görə böyük həcmdə informasiyaya çıxış əldə edir ki, bu da yanlış və ya qərəzli istifadə halında təşkilatın maliyyə göstəricilərini əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdirə və ya ümumiyyətlə, müflisləşməyə səbəb ola bilər. Konfidensial informasiyanın açıqlanması ya ehtiyatsızlıq üzündən, ya da şəxsi mənfəət əldə etmək üçün mühasibin qanunsuz hərəkətləri nəticəsində mümkündür. Bəzən belə informasiyanın açıqlanması təşkilatın rəhbərliyi ilə münasibətlərin kəskin pisləşməsi ilə (mühasibin ehtimal olunan və ya real işdən çıxarılması ilə) bağlıdır. Bu halda onu əsas tutmaq lazımdır ki, konfidensial informasiyanın açıqlanması yalnız fikir ayrılığının real səbəbkarlarına deyil, bütün təşkilata da zərər gətirə bilər.

Funksional vəzifələrin peşəkar və vicdanla yerinə yetirilməsi. Praktiki fəaliyyətdə bu keyfiyyət aydın bilikdə, öz vəzifələrini vaxtında və tam yerinə yetirməkdə, eləcə də daim özünütəkmilləşdirmə yolu və ixtisasın artırılmasında (o cümlədən özünütəhsil yolu ilə) özünü büruzə verir.

Sadalanan etik norma və qaydalardan başqa gündəlik fəaliyyətdə və insanlarla ünsiyyətdə peşəkar mühasib şəxsiyyətin dəyər və ləyaqətinə hörmət, dözümlülük, açıqlıq, işə sədaqət və s. kimi ümumi etik prinsiplərə riayət etməlidir.