Pensiya təminatı (I hissə)
Sosial sabitliyin təmin edilməsi, iqtisadi inkişaf üçün şəraitin yaradılması məqsədlərinə pensiya təminatı sistemi xidmət edir.
Pensiya təminatı proqramlarının tərkibində dörd əsas bölmə ayrılır:
- qocalığa görə təminat,
- əlilliyin təmin edilməsi,
- ailəni başçısının itirilməsi ilə əlaqədar təminat,
- xidmət illərinə görə pensiyanın təmin edilməsi.
Pensiyaların ödənilməsi müəssisə və vətəndaşların, həmçinin dövlət büdcəsindən ayırmalar hesabına həyata keçirilir.
Bir çox ölkələrdə kişi və qadınların pensiyaya çıxma yaşı eynidır. Almaniyada 65 yaş, Danimarkada 67 yaş, Fransada 60 yaş, Finlandiyada 63-65 yaşdır, Böyük Britaniyada – kişilər üçün 65, qadınlar üçün isə 60 yaşdır. ABŞ-da qocalığa görə pensiyanı 65 yaşa çatanlar alır. Qocalığa görə pensiya hüququ 40 rübə görə sığorta stajı, yəni 13 illik iş stajı ilə təmin edilir. Mövcud ABŞ qanunvericiliyinə görə, təqaüd yaşı tamam olmamışdan əvvəl də, lakin 62 yaşdan tez olmayaraq təqaüdə çıxa və ortalama olaraq ümumi pensiya ödənişinin 75% -ni təşkil edən azaldılmış pensiya almaq olar. Yaşa görə pensiyanın orta ölçüsü orta əmək haqqının 42 faizinə bərabərdir. Ödənilən pensiyalar ya istehlak qiymətləri indeksi, ya da ölkənin illik əmək haqqı indeksi əsasında təyin olunan yaşayış dəyəri indeksinə uyğun olaraq tənzimlənir.
Bir çox şirkətlər, korporasiyalar, bankların özlərinin pensiya proqramları və ya fondları var. Onlar pensiyaların ödənilməsinin ölçülərinə və şərtlərinə görə bir-birindən xeyli fərqlidirlər.
Tibbi sığortada olduğu kimi, dövlət pensiya fondlarına ödənişləri vergilərdən azad etməklə yanaşı, vətəndaşların öz gələcəyinə qayğısını nəinki təşviq edir, həm də özəl pensiya fondlarını maliyyə sisteminin ən vacib halqalarından birinə çevirir. Fondlar bu vəsaitləri yüksək etibarlı səhmlərə, istiqrazlara sərmayə qoymağa çalışırlar ki, bu da iqtisadiyyatın sabitləşməsinə kömək edir.
Pensiya təminatına başqa bir yanaşma nümunəsi İsveçdədir. İki növ pensiya ödənişi mövcuddur:
- yaşa görə pensiya;
- əmək stajına görə pensiya.
Hər iki təqaüd növü birlikdə əvvəlki qazancın təxminən 95%-ni təşkil edir.
Yaşa görə pensiyanı iş stajından asılı olmayaraq, 65 yaşına çatmış bütün şəxslər alır. Bu sabit gəlirdir. Yalnız yaşa görə təqaüd və əlavələrdən ibarət olan təqaüdçü ər-arvadın maksimum ümumi gəliri, iki övladı olan, işləyən bir ər-arvadın orta gəlirinin 73% -ni təşkil edir.
TELEGRAM KANALIMIZA ÜZV OLUN
Ən son mühasibat xəbərlərini qaçırmaq istəmirsinizsə, bu linkə daxil olaraq XƏBƏRLƏRƏ ABUNƏ OLUN
Mühasibat, Audit və Kadr Xidmətləri üçün linkə daxil olun
Mühasibat sahəsində ən son iş elanları və xəbərlərini izləmək üçün linkə daxil olaraq qrupumuza üzv olun
