Hansı biznes sıradan çıxacaq? (3-cü hissə)

Oxunma sayı: 128

Hansı biznes sıradan çıxacaq? (3-cü hissə)

2-ci hissəni oxumaq üçün keçidə daxil olun

Unikal böhran iqtisadiyyatın strukturunu yenidən quracaq: bir seqmenti öldürəcək, digərini isə yaradacaq. Yeni dünyada hansı biznes və peşələrə tələbat olacaq və hansı biznes tükənmək təhlükəsi altında qalacaq?

Yeri gəlmişkən, məsafədən iş payının artması ilə əlaqədar ezamiyyətlərin sayının, həmçinin gəlirlərin düşməsi səbəbindən səyahətlərin payının azalması ictimai nəqliyyatda, o cümlədən qatarlarda da yükü əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaq. Bu, bütün nəqliyyat sahəsini çətin vəziyyətə salacaq.

Metallurgiya

Avtomobillərə, təyyarələrə, vaqonlara tələbatın azalması metallurgiya sektorunda geriləməyə səbəb olacaq. “Bir sıra iqtisadçılar tərəfindən iqtisadiyyatın real sektorunda özəyi kimi təqdim etdikləri sənayenin bir çox sahələri güclü zərbə altında qalıb”, – Aleksandr Baranov belə deyir. – İqtisadiyyatın bu sektorlarında tələbatın bərpası, yəqin ki, tamamilə V-obrazlı ssenari üzrə və hətta bəlkə də, U-obrazlı ssenari üzrə baş verməyəcək. Mənim fikrimcə, iqtisadiyyatın bu sahələrində bərpaolunma tələbatın azalması ilə müqayisədə daha yavaş olacaq, yəni, enişə 2-3 ay lazım gəlibsə, onun bərpası bir-iki il davam edəcək”.

Neft hasilatı və neft emalı

“Bu sahədə koronavirus və karantin səbəbindən xam neft və neft məhsullarına tələbat kəskin şəkildə azaldı. Nəticədə təxminən 25-30 faizlik tələbat və təklif disbalansı meydana gəldi, – Aleksandr Baranov qeyd edir. – Bu sahədə dünya iqtisadiyyatı İkinci Dünya müharibəsindən bəri bu qədər ciddi disbalansla üzləşməyib”. May – iyun aylarında bu disbalansın 10% -ə qədər azalacağı gözlənilir. Lakin, hətta bu şəraitdə neft bazarı uzun müddət qiyməti diktə edəcək və tədarükçünü seçəcək bir alıcı bazarına çevrildi. Ümumi azalma iqtisadiyyatın real sektorlarında elektrik enerjisinin istehlakının artmasına səbəb olmayacaq.

Əyləncə, restoranlar, turizm

Əyləncə sənayesinin prinsipcə heç də bütün oyunçuları karantindən sonra öz fəaliyyətlərini davam etdirə bilməyəcəklər. “Böhran dövrü ərzində birbaşa bağlanılan və öz məhsullarını və xidmətlərini sata bilməyənlər xüsusilə ağır vəziyyətə düşəcəklər, – PANTEY Consulty rəhbəri Skavronskiy belə hesab edir. – Fitnes-klublar, kinoteatrlar hələ uzun müddət böhrandan əvvəlki vəziyyətə qayıda bilməyəcəklər. Bu həm də ondan irəli gəlir ki, bir çoxları keçən müddət ərzində onlayn – kinoteatrlar, onlayn – məşqlərdən istfadə etməyə başlayıblar. Özlərinə ev kinoteatrları, trenajorlar alıblar”.

İstehlak tələbatı elastikliyi ilə fərqlənir. “Zəruri olan, lakin, hansısa səbəbdən soyuducu satın alınması ertələnibsə belə, soyuducu yenə də alınacaq. Əyləncə və ya restoran biznesində isə ertələnən tələbat adətən realizə olunmur, – fond bazarı üzrə ekspert Mixail Zeltser belə söyləyir. – Bundan əlavə, epidemiya dayandırıldıqdan sonra da davranış modeli, uzun müddət xidmət şirkətlərinin bərpasını məhdudlaşdıran qanuni təxəyyül ilə fərqlənə bilər. Yəqin ki, bir müddət turizm klasterinin durğunluğu müşahidə olunacaq. Mülki aviadaşımaların müşayiət olunan sahəsi də dəstək tələb edəcək”.

Pandemiya başa çatdıqdan sonra adamların əksəriyyətində pul vəsaitlərinin olmamasından da, restoran və turizm sahələrinə ağır zərbə dəyəcək.

Tədbirlərin təşkil olunması

“Güman ki, dünya konfranslar, konqreslər, forumlar, konsertlər və müxtəlif kütləvi əyləncə tədbirləri kimi bir yerə toplanmaqla bağlı kütləvi tədbirləri tərk etmək ərəfəsindədir, – Aleksandr Baranovun təxmini belədir. – Bu cür xidmətləri get-gedə daha çox distansiyalı tədbirlər əvəz edəcək. Dərhal deyə bilərsiniz ki, bu cür dəyişikliklər otel biznesinə, aviadaşıyıcılara və ictimai tədbirlərin təşkilatçılarına yaxın vaxtlara qədər mövcud olduğu formada zərbə vuracaq”.