Kreditlər. Kreditlərin növləri (II hissə)

Oxunma sayı: 193

Kreditlər. Kreditlərin növləri (II hissə)
I hissəyə nəzər yetirmək üçün keçidə daxil olun

Kredit (latın dilində “kredo”) etibar mənasını verir ki, bu da bir tərəfin resursları digər tərəfə verməsinə imkan yaradır. Bu zaman ikinci tərəf resursları birinci tərəfə dərhal qaytarmır (beləliklə, borc generasiya edir). Bunun əvəzində verilmiş ehtiyatları (və ya digər bərabər qiymətdə olan materialları) bir müddət sonra geri qaytarır.

Təqdim olunan ehtiyatlar maliyyə resursları (məsələn, kreditin nağd pulla verilməsi) ola bilər və ya onlar mal və ya xidmətlərdən (məsələn, istehlak kreditləşməsi zamanı) ibarət ola bilər. Kredit təxirə salınmış ödənişin istənilən bir formasıdır.

Kredit mütləq şəkildə pul borc transferi demək deyil. Kredit konsepsiyası barter iqtisadiyyatlarında, eləcə də malların və xidmətlərin birbaşa mübadiləsi əsasında tətbiq oluna bilər. Ancaq müasir cəmiyyətlərdə kreditlər ümumiyyətlə, hesab vahidlərində təyin olunur. Puldan fərqli olaraq kredit özü hesab vahidi kimi çıxış edə bilməz.

İstehlak krediti

İstehlak krediti “bir şəxsə ödəniş olaraq verilən pul, mal və ya xidmət” olaraq təyin edilə bilər. İstehlak kreditinin ümumi formalarına kredit kartları, avtomobil kreditləri, sabit ödəniş ölçüsü olan nağd kreditlər, istehlak krediti xətləri, pərakəndə kreditlər və ipoteka kreditləri daxildir.

İpoteka bazarının ölçüsünü və xüsusiyyətini nəzərə alaraq, bir çox müşahidəçilər ipoteka kreditləşməsini fərdi borclanmanın ayrı bir kateqoriyası kimi təsnif edir. Buna görə də ipoteka kreditləri istehlak kreditinin bəzi təriflərindən – məsələn, ABŞ Federal ehtiyatlar sistemi (FES) tərəfindən qəbul edilmiş tərifdən xaric olunur.

Kreditin dəyəri

Bu, borcalanın ödəməli olduğu borcun məbləğindən artıq olan əlavə bir məbləğdir. Buraya faizlər, komissiyalar və digər ödənişlər daxildir. Bəzi xərclər borc müqaviləsinin ayrılmaz hissəsi kimi borc verən tərəfindən məcburidir və tələb olunur. Kredit sığortası kimi digər xərclər istəyə bağlı ola bilər, yəni, məcburi deyil. Bunların müqavilənin bir hissəsi kimi şərtlərə daxil edilib-edilməməsini borcalan özü müəyyən edir.

Faizlər və digər ödənişlər

Müxtəlif formalarda təqdim olunur. Lakin bir çox ölkələrin qanunvericiliyinə əsasən, kreditorlar bütün məcburi ödənişləri illik faiz dərəcəsi (APR) şəklində göstərməyə borcludurlar. İllik faiz dərəcəsinin hesablanmasının məqsədi potensial borcalanlara borcların həqiqi dəyərinin dəqiq ölçüsünü vermək və rəqabət aparan məhsullar arasında müqayisə aparmağa imkan vermək üçün “kreditləşmədə dəqiqliyin” dəstəklənməsidir. ATR müqavilə zamanı müəyyən edilmiş avanslar və ödənişlər şablonundan törəmədir. Əlavə haqlar illik faiz dərəcəsinin hesablanmasına daxil edilmir. Beləliklə, əgər istehlakçı bunu istəyirsə, ödəmə sığortasını tələb etmək üçün ərizə formasına bir gənə işarə qoysanız, kreditin sığortalanması xərcləri illik faiz dərəcəsinin hesablanmasına daxil edilməyəcəkdir.