Fövqəladə uçot. İ.V. Stalin mühasibat uçotu və mühasiblər barədə.
İnqilabdan və Vətəndaş müharibəsindən sonra gənc yenilikçi-mühasiblər meydana çıxdı. Bu sahədə nizam-intizam yaratmaq cəhdlərindən biri “Çrezuçot”un (“Çrezvıçynıy uçot” – fövqəladə uçot) yaradılmasına göstərilən səy idi. Bu uçot orqanı 1920-ci ildə Petroqradda yaradılmışdı. O, Petroqradın bütün maddi resursları haqqında məlumatların toplanacağı bütün paytaxtı əhatə edən qlobal kartotekanın tərtibinə başlamışdır. Hətta hazırkı avtomatlaşdırma səviyyəsində bu az real görünürsə, o dövr barədə nə söyləmək olar. Daha bir yenilik mühasibatlığa yaxından toxunan əməyin elmi təşkili nəzəriyyəsinin yaradılması idi. Beləliklə, məsələn, “axın sistemi” hesabat cihazı yaradıldı. Bu, taxta parçası və ona keçirilmiş millər və millərə keçirilmiş metal şaybalardan ibarət əyani vəsaitdir. İşləmə prinsipi çox sadədir: hər hansı bir mühasibat əməliyyatı həyata keçirilərkən, yazılı qeyd əvəzinə mühasibat registrlərində şaybalar bir mildən digərinə atılmaqla keçirilirdi. Bu istənilən direktor üçün aydın və anlaşılan idi (yeri gəlmişkən, bu indinin özündə də aktualdır).
Staxanov hərəkatı və sosializm yarışları da mühasibatlıqdan kənarda qalmamışdı. Məsələn, belə bir nümunə var. Baş mühasibdən illik hesabatı yanvarın 2-də verilməsini “xahiş etmişdilər” və həmin təşəbbüsün isə yuxarıdan deyil, aşağıdan gəlməsi kimi təqdim etməyi tapşırmışdılar. Bunu hətta fiziki cəhətdən deyil, bütün sənədlər olmadan faktiki olaraq necə etmək lazım gəldiyini izah edə bilməsələr də, əvəzində onu təhdid də etmişdilər. Bütün həqiqətlərdən üz çevirib, bunu etmək lazım gəlmişdi. Çünki baş mühasib tapşırığı yerinə yetirməsəydi, başı bəlalar çəkə bilərdi.
Dövrün sitatı. “…Təəssüf ki, bizim mühasiblərimiz heç də həmişə, adi bir dürüst burjua mühasibinin elementar xüsusiyyətlərindən fərqlənmirlər. Mən onların bəzilərinin qarşısında baş əyirəm. Onların arasında vicdanlılar, sədaqətli işçilər vardır. Amma aralarında istənilən bir hesabat yaza bilən və əksinqilabçılardan daha təhlükəli olan pis insanlar da var. Onları məhv etmədən biz ölkənin təsərrüfatını və ticarətini daha da irəli apara bilmərik” (İ.V. Stalin “MK-nin təşkilat hesabatı, 1924-cü il”).
TELEGRAM KANALIMIZA ÜZV OLUN
Ən son mühasibat xəbərlərini qaçırmaq istəmirsinizsə, bu linkə daxil olaraq XƏBƏRLƏRƏ ABUNƏ OLUN.
Mühasibat, Audit və Kadr Xidmətləri üçün linkə daxil olun.
Mühasibat sahəsində ən son iş elanları və xəbərlərini izləmək üçün linkə daxil olaraq qrupumuza üzv olun
