Yaponiya vergi sistemi barədə bilmədiklərimiz (2-ci hissə)
1-ci hissəni oxumaq üçün keçidə daxil olun
Yaponiya vergi sistemi 1950-ci illərdə formalaşıb və keçən illər ərzində xırda təşkilati və kiçik qanunverici dəyişikliklərə məruz qalıb.
Yerli vergilərdən ən mühümü yaşayış hüququ adlandırılan vergi növüdür. Bu vergi həm fiziki, həm də hüquqi şəxslərin bir il ərzində əldə etdikləri gəlirlərdən tutulur. Özü də həmin vergini hamı, hətta işi olmayanlar, cari və ötən il ərzində heç bir gəlir əldə etməyənlər də ödəməli olurlar. Gəlir vergisini ödəməli olan şəxs gəlirlərini özü hesablamalı, yanvarın 1-dən dekabrın 31-dək olan dövr ərzində gəlirləri hesabladıqdan sonra, bu haqda məlumatı vergi idarəsinə təqdim etməlidir. Hesablanarkən bütün gəlirlər mənbəyindən asılı olaraq, 10 növə ayrılır:
- pul əmanətləri,
- səhm sahibi olaraq əldə olunan,
- daşınmaz əmlakdan gələn gəlirlər,
- sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı gəlirlər,
- meşə yerlərindən istifadə nəticəsində daxil olan gəlirlər,
- əməkhaqqı və digər gəlirlər.
Bu növ gəlirlərin əldə olunması zamanı çəkilən xərclər, hər birinə uyğun şəkildə nəzərə alınır. Bu barədə məlumatlar fevralın 15-dən martın 15-dək olan dövr ərzində yerli vergi idarəsinə təqdim olunur. Gecikdirildiyi zaman isə vergi məbləği 15% artırılır.
Başqa ölkələrlə müqayisədə Yaponiya vergi stavkaları yüksəkdir. Belə ki, hətta 1988-ci ildə həyata keçirilmiş və vergi əmsalını bir qədər sadələşdirmiş və faizləri aşağı salmış vergi islahatından sonra belə, mərkəzi gəlir vergisi tarifi 50% (gəlirlər 30 milyon iyenadan (280min 400 ABŞ dolları) yuxarı olarsa) təşkil edir. Buna 15%-lik yaşayışa görə vergini də əlavə edəndə isə 65%-lik bir vergi həcmi meydana çıxır. Müqayisə üçün qeyd edək ki, bu zaman ABŞ-da ən yüksək vergi tarifi cəmi 28% təşkil edir.
Hüquqi şəxslərdən tutulan vergi adi şirkətlər üçün 37,5% və kiçik sərmayədarla r üçün isə (100 milyon iyena məbləğində kapitala və illik 8 milyon gəlirə malik şirkətlər) 8 milyon iyena təşkil edir.
Adi qulluqçulardan vergilər əməkhaqları hesablanarkən çıxılır. Əgər, başqa gəlirlər yoxdursa, onda deklarasiya təqdim etməmək də olar. Lakin, bu zaman illik gəlirlər 15 milyon iyenanı keçməməlidir.
Gəlirləri barədə özləri deklarasiya təqdim edənlərin hamısına etibar etmək olmaz. Buna görə, vergi idarəsi vergi bəyannamələrinin doldurulmasının düzgünlüyünə dair seçici yoxlama keçirir. Vergi ödəmə sahəsində yayınanlara qarşı isə xüsusi yoxlamalar həyata keçirilir. Çox vaxt öz gəlirlərini, nağd pulla iş görən müəssisələr, misal üçün, kazinolar, xəstəxanalar və s. gizlədirlər.
Vergi stavkaları
Yaponiyanın vergi qanunvericiliyində üç tarif növü nəzərdə tutulur:
- milli (mərkəzi hökumətə ödənilir),
- prefektura (prefekturalar miqyasında)
- bələdiyyə (şəhər hakimiyyət orqanları tərəfindən tutulur).
Bütün tariflər vətəndaş tərəfindən əldə olunan və müəyyən intervalda tərəddüd edən vergilərin miqdarı ilə fərqlənir. Milli vergilər üçün bu interval 10-50%, prefektura üçün müvafiq olaraq 2-4% və bələdiyyələr üçün 3%-dən 12%-dək təşkil edir. Hər bir vətəndaş üçün konkret vergi faizi isə fərqlənir və birbaşa onların gəlirlərindən asılı olur.
Ən yüksək – 50%-lik tarif, vətəndaş çox yüksək gəlir əldə etdikdə tətbiq olunur. Misal üçün, əgər yapon il ərzində 50 milyon iyenadan çox gəlir əldə edirsə, onda həmin məbləğin tam yarısını dövlətin xeyrinə ödəməli olur. Minimum tarifdən isə yalnız gəlirləri ayda 275 min iyena təşkil edən “kasıb” vətəndaşlar istifadə edə bilər.
1-ci hissəni oxumaq üçün keçidə daxil olun
TELEGRAM KANALIMIZA ÜZV OLUN
Ən son mühasibat xəbərlərini qaçırmaq istəmirsinizsə, bu linkə daxil olaraq XƏBƏRLƏRƏ ABUNƏ OLUN.
Mühasibat sahəsində ən son iş elanları və xəbərlərini izləmək üçün linkə daxil olaraq qrupumuza üzv olun.
Mühasibat, Audit və Kadr Xidmətləri üçün linkə daxil olun.
